Chất nhầy trong dịch vị của dạ dày có tác dụng gì?

Dạ dày là một trong những bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa trong cơ thể. Để có thể hoạt động tốt, dạ dày cần có một loại chất nhầy đặc biệt trong dịch vị. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về tác dụng của chất nhầy này đối với sức khỏe của chúng ta. Vậy, chất nhầy trong dịch vị của dạ dày có tác dụng gì? Hãy cùng Hifuji tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé.

Dịch vị dạ dày

Hiểu đơn giản thì dịch vị là một loại chất lỏng được sản xuất bởi tuyến tiêu hóa trong quá trình tiêu hóa thức ăn. 

Dịch vị là tập hợp các chất lỏng được tiết ra trong dạ dày. Trong một ngày, cơ thể người bình thường tiết ra khoảng 2-2.5 lít dịch vị. Nó có tính chất trong suốt, không màu và có độ nhớt. Thành phần chính của nó là acid clohydric (HCl) và enzyme pepsin.

Acid HCl có hai dạng tồn tại là dạng hoạt động tự do và dạng kết hợp với protein khác. Nồng độ acid tại dạ dày rất cao, khoảng 150m mol/lit và độ pH là từ 1,5 – 2,5. Chất này ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn trong dạ dày và giúp quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn.

Enzyme pepsin có tác dụng tiêu hóa protein để chuyển đổi chúng thành các chuỗi peptit dài, liên tục và không phân nhánh để dạ dày có thể tiêu huỷ chúng. Ngoài ra, một thành phần khác cũng rất quan trọng trong hoạt động của dạ dày là chất nhầy.

Đặc tính của dịch vị dạ dày

Đặc điểm chung của dịch vị bao gồm màu sắc, mùi, thể tích và độ nhầy. 

Về màu sắc

Dịch vị thường không có màu và trong suốt. Nếu dịch vị có màu khác, đặc biệt là màu đỏ hoặc đen, thì có thể là dấu hiệu của những vấn đề về dạ dày như xuất huyết, giãn tĩnh mạch, ung thư dạ dày, hoặc các vấn đề về mật.

Về mùi

Thông thường, màu sắc dịch vị không có mùi. Nếu dịch vị xuất hiện mùi lạ hoặc hôi thì có thể là dấu hiệu của các bệnh lý về đường tiêu hóa như hẹp môn vị, rò dạ dày hoặc tắc ruột. Nếu dịch vị không có mùi, có thể do vô toan dạ dày.

Thể tích 

Thể tích của dịch vị bình thường khoảng 50ml/giờ mỗi khi nhịn đói. Nếu thể tích dịch vị tiết ra hơn 250ml/giờ, có thể là dấu hiệu của hẹp môn vị hoặc tăng tiết vị của dạ dày.

Độ nhầy

Độ nhầy của dịch vị có thể thay đổi và được ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Nếu lượng chất nhầy trong dịch vị tăng cao, có thể do nuốt nước bọt xuống hoặc đờm xuống từ vùng hầu mũi, hoặc do bị viêm dạ dày.

Vì vậy, việc quan sát và kiểm tra đặc điểm của dịch vị có thể giúp chẩn đoán các vấn đề về dạ dày, đồng thời đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả để giải quyết các vấn đề liên quan đến tiêu hóa.

Các loại dịch vị của dạ dày

Dịch vị được chia thành các loại khác nhau tùy thuộc vào thành phần của chúng. 

Thường thì dịch vị nằm ở vùng đáy và thân của dạ dày và được phân chia ra làm hai nhóm tuyến:

• Tuyến vùng môn vị và tâm vị: tuyến này có tác dụng sản xuất và bài tiết chất nhầy để bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi sự tấn công của acid và enzyme tiêu hóa.
• Tuyến vùng thận: đây là tuyến tiêu hóa chính của dạ dày, gồm 4 loại tế bào chính là tế bào chính, tế bào viền, tế bào cổ tuyến và tế bào nội tiết. Các tế bào này có chức năng sản xuất các enzyme tiêu hóa, axit và chất nhầy để giúp tiêu hóa thức ăn.

Chất nhầy trong dịch vị dạ dày

Tìm hiểu về chất nhầy

Chất nhầy trong dịch vị dạ dày đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Nó được tạo thành từ một hỗn hợp của glycoprotein và mucopolysaccharide. 

Nó có tính chất dính, nhờn giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi sự tấn công của các chất như acid và enzyme trong dịch vị. Chất nhầy cũng giúp làm giảm ma sát trong quá trình trộn lẫn thức ăn và dịch vị, giúp cho quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn. 

Vậy chất nhầy được sản sinh ra ở đâu?

Có ba nguồn gốc tạo ra chất nhầy trong dịch vị dạ dày bao gồm:

• Tế bào vùng môn vị và tâm vị
• Tế bào cổ tuyến và thân dạ dày. Tế bào cổ tuyến ban đầu là tế bào gốc của nhiều loại tế bào khác trong dạ dày, được tạo ra thông qua quá trình phân bào.
• Niêm mạc dạ dày cũng tiết ra một ít chất nhầy.

Tác dụng của chất nhầy có trong dịch vị dạ dày

Như đã nói ở trên, để dạ dày có thể hoạt động tốt, dạ dày cần có một thành phần đặc biệt không thể thiếu đó là chất nhầy. 

Để thức ăn được tiêu hóa dễ dàng, dạ dày sẽ sản xuất ra dịch vị chứa men tiêu hóa. Quá trình sản xuất các loại acid này bắt đầu từ khi trẻ mới sinh và đạt tỷ lệ bằng với người trưởng thành khi trẻ đạt 2 tuổi. Ngoài chức năng tiêu hóa, acid có trong dạ dày cũng có thể gây tổn thương và xói mòn lớp niêm mạc nếu tiếp xúc trực tiếp.

Dưới đây là 5 tác dụng đặc biệt quan trọng của chất này đối với sức khỏe của chúng ta nói chung, với dạ dày nói riêng.

Bảo vệ niêm mạc dạ dày

Cơ thể con người có cơ chế tự bảo vệ đặc biệt, với chất nhầy là một ví dụ điển hình. Để bảo vệ niêm mạc dạ dày tránh tiếp xúc trực tiếp với acid và ngăn ngừa tổn thương, các tế bào vùng tâm vị, môn vị, tế bào cổ tuyến, và bề mặt niêm mạc dạ dày tiết ra chất lỏng sánh gọi là chất nhầy dịch vị. 

Với bản chất là glycoprotein và mucopolysaccarid, chất nhầy tạo thành một lớp che phủ bảo vệ bề mặt niêm mạc dạ dày. Nếu không tiếp xúc trực tiếp với acid, niêm mạc không bị ăn mòn và dạ dày không bị tổn thương. Cơ chế tự bảo vệ này của cơ thể giúp duy trì sự hoạt động hiệu quả của dạ dày.

Hỗ trợ quá trình tiêu hóa

Sự tiêu hóa thức ăn trong con người được thực hiện một cách dễ dàng nhờ vào sự tiết ra của men tiêu hóa acid tại dạ dày. Sự tiết acid này bắt đầu từ khi trẻ mới sinh ra và được hoàn thiện như một người trưởng thành khi trẻ đạt 2 tuổi. Acid clohydric có tác dụng phân hủy và tiêu hóa thức ăn. 

Thêm vào đó, chất nhầy còn có tác dụng bao phủ lấy thức ăn, giúp thức ăn di chuyển dễ dàng hơn và giảm ma sát khi dạ dày nhào nặn hoặc di chuyển xuống các phần khác của cơ quan tiêu hóa.

Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra hiện tượng bào mòn và làm tổn thương đến niêm mạc dạ dày nếu có sự tiếp xúc trực tiếp, là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý dạ dày thường gặp như viêm loét dạ dày và xuất huyết dạ dày – tá tràng.

Giảm viêm và đau do kích thích Acid

Chất nhầy trong dịch vị giúp giảm kích thích từ acid và các tác nhân kích thích khác, giúp giảm viêm và đau trong dạ dày. Nếu niêm mạc dạ dày không được bảo vệ đầy đủ, acid và các chất kích thích khác có thể gây tổn thương niêm mạc và gây ra viêm dạ dày.

Hỗ trợ tạo nước bọt

Chất nhầy trong dịch vị có tác dụng kích thích sản xuất nước bọt, giúp giảm độ pH trong dạ dày và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Giúp hấp thụ vitamin B12

Chất nhầy trong dịch vị còn giúp hấp thụ vitamin B12, một vitamin quan trọng cho sự phát triển và hoạt động của hệ thần kinh.

Tình trạng thiếu hụt chất nhầy trong dịch vị

Các loại thực phẩm có thể làm giảm chất nhầy

Một số loại thực phẩm có thể làm giảm chất nhầy trong dịch vị, gây ra tác hại đến sức khỏe của dạ dày. Những thực phẩm này bao gồm: thực phẩm chứa caffeine, đồ ngọt, thực phẩm có chứa đường, đồ uống có cồn và thực phẩm chứa chất béo cao.

Tác hại của việc giảm chất nhầy trong dịch vị

Nếu sản xuất chất nhầy trong dịch vị không đủ hoặc bị giảm sút, có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa. Một trong những vấn đề phổ biến nhất là viêm dạ dày. Nếu niêm mạc dạ dày không được bảo vệ đầy đủ, acid và các chất kích thích khác có thể gây tổn thương niêm mạc và gây ra viêm dạ dày.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt chất nhầy trong dịch vị cũng có thể dẫn đến khó tiêu, đầy hơi và khó chịu sau khi ăn. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của con người và gây ra nhiều rắc rối trong công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Cách duy trì sự cân bằng chất nhầy trong dịch vị

Để duy trì sự cân bằng chất nhầy trong dịch vị, cần tuân thủ một số thói quen ăn uống và lối sống lành mạnh. 

Tránh thực phẩm đồng hóa, nước ngọt có ga, cà phê, rượu và thuốc lá, vì những chất này có thể làm giảm sự sản xuất chất nhầy trong dịch vị.

Ngoài ra, cần ăn những thực phẩm giàu chất xơ, như rau xanh, hoa quả tươi, cơm hạt nguyên cám và các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt, để giúp thúc đẩy sự sản xuất chất nhầy trong dịch vị.

Trên đây là toàn bộ các thông tin về tác dụng của chất nhầy trong dịch vị dạ dày mà Hifuji muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng với bài viết trên, bạn sẽ có thêm những thông tin hữu ích. Nếu bạn đang có những thắc mắc muốn được giải đáp, hãy liên hệ ngay cho Hifuji và đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm những thông tin hữu ích khác nhé.